Viêm amidal

Đại cương:

Amidan Xuất phát từ tiếng Pháp là Amygdales:là hai khối màu hồng nằm ở hai bên ở cuối đáy lưỡi và thành sau họng. Có tác dụng như hai quan ải ngăn chặn vi trùng bệnh tật xâm nhập Lớn lên amiđan teo dần đi. Người lớn có amiđan to và nhất là chỉ to một bên, cần thăm khám ngay và làm xét nghiệm tế bào để phát hiện sớm ung thư amiđan.

Các triệu chứng chính của viêm amidan cấp là sốt cao, đau, nuốt đau, amidan đỏ, hơi thở hôi. Ở thể mãn tính thì  húng hắng ho, rát họng, cảm giác vướng đờm ở họng nên bệnh nhân hay phải khạc nhổ,  amiđan to hoặc teo, nhưng trên bề mặt có nhiều chấm mủ trắng như bã đậu.

Viêm a-mi-đan, trong y học cổ truyền gọi là chứng nhũ nga. bị một bên gọi là đơn nhũ nga, bị 2 bên là song nhũ nga.

Điều trị

1. Viêm amidal cấp


2. Viêm amidam cấp nhẹ ( phong nhiệt)

Triệu chứng: amidal xưng đỏ  sưng cao, xung quanh chân thu gọn, mặt ngoài cao thấp không bằng, lúc mới phát sợ rét phát nóng, đỏ hồng mà đau, ăn nuốt khó khăn, miệng ráo lưỡi khô, đau đầu, đầu lưỡi đỏ, rêu lưỡi trắng mỏng, mạch phù, hoạt sác hữu lực

Pháp: Sơ phong thanh nhiệt, tân lương giải biểu

		Bạc hà	8	Ngưu bàng	8	Ngân hoa	8
Cát cánh	6	Xạ can	6	Huyền sâm	12	Sinh địa	12
Nhọ nồi	16	Bồ công anh	16	Sơn đậu căn	12

Thanh yết lợi cách thang gg

Viêm amidal cấp 2		Ngưu bàng	12	Bạc hà	6	Ngân hoa	40
Liên kiều	16	Cát cánh	6	Cam thảo	4	Hoàng cầm	4
Hoàng liên	4	Liên kiều	12	Hoàng cầm	4	Hoàng liên	4
Kinh giới	4

Hoặc dựng bài Tiểu sài hồ gia Cát cánh, Thạch cao thang

Châm: Thiên đột, Giáp xa, Hợp cốc, Khúc trì

2 Viêm amidal cấp nặng (Nhiệt độc)

Triệu chứng: Sốt cao, miệng khụ,  amidal xưng to, loét hoặc hoá mủ, họng đau nhiều không dám ăn, tiểu tiện đỏ, hạch nổi dưới hàm, gáy, nước tiểu đỏ đại tiện táo, rêu vàng dầy, mạch sác hữu lực có khi trên nhũ nga sưng có cái màng vàng hoặc trắng

Pháp: Thanh nhiệt giải độc ở phế vị, hoạt huyết bài nùng

		Ngân hoa	20	Hoàng liên	12	Hoàng bá	12
Xạ can	8	Huyền sâm	16	Sinh địa	16	Tang bì	12
Thạch cao	20	Liên kiều	12	Cát cánh	8	Cam thảo	4

Hoàng liên thanh hầu ẩm gg (ĐHY)

		Ngân hoa	40	Liên kiều	20	Hoàng cầm	12
Ngưu tất	20	Sơn đậu căn	12	Xạ can	8	Xích thược	12

Hoặc dùng bài Tiểu sài hồ gia Cát cánh, Thạch cao  thang

Châm: Thiên độc , Giáp xạ, Hợp cốc, Khúc trì

1. Viêm amidal mãn

Âm hư

Triệu chứng:  Bệnh tái phát liên tục hoặc dây dưa không khỏi dứt, amidal sưng đau, sốt nhẹ, người mệt mỏi, miệng khô, miệng hôi, ho khan,

Pháp : Dưỡng âm thanh phế , hoạt huyết tiêu viêm

Lục vị gg (ĐHY)

		Sinh địa	16	Hoài sơn	12	Sơn thù	8
Đan bì	9	Bạch linh	9	Trạch tả	9	Huyền sâm	12
Xạ can	6	Tri mẫu	8	Thiên hoa	8	Địa cốt bì	8
Ngưu tất	12	Tang bì	12

Ho khan gia: Hạnh nhân 8, bối mẫu 4.

2.Khí  hư

Bệnh tái phát liên tục, ăn uống khó khăn, lâu ngày da vàng sạm, chân tay đau mỏi, sắc mặt nhạt, dễ bị cảm mạo, mạch hư nhược…

		Hoàng kỳ	24	Cam thảo	10	Nhân sâm	12
Qui đầu	10	Trần bì	12	Thăng ma	12	Sài hồ	12
Bạch truật	12	Long nhãn	10	Liên kiều	8	Hoàng cầm	10
Hạnh nhân	10

Châm: Thiên đột , Giáp xạ, Hợp cốc, Khúc trì

3  Huyết ứ

Triệu chứng: Yết hầu đau hay tái phát, kéo dài không khỏi, họng sưng sắc tối, chất họng sạm, mạch sắc

Hoạt huyết lợi họng

Lưu thị yết thư thang (Lưu càn hoà y sư chủ nhiệm trung y học viện sơn đông)

		Xuyên khung	15	Qui đầu	10	Xích thược	10
Quế chi	5	Cam thảo	8	Đan sâm	18	Đào nhân	10
Xạ can	10	Cát cánh	5